Hoe krijg je beweging in een schilderij?

‘Uiteindelijk wil je dat het dier beweegt in je schilderij,’ vertelde Renso Tamse mij (zie vorig blog). Met zijn opmerking in mijn achterhoofd bekeek ik de werken die wij in voorraad hebben. Welke werken bewegen? Hoe ontstaat die beweging en welke methoden gebruikt de schilder daarvoor? De zoektocht leverde 5 technieken op waarmee beweging in een schilderij ontstaat

Een: meerdere bewegingen tegelijkertijd bij de tekkel van Jesus Iraizoz

Deze tekkel beweegt doordat je meerdere houdingen tegelijk ziet. Een beroemd schilderij van Giacomo Bella uit 1912 laat eenzelfde effect zien, grappig genoeg ook bij een tekkel,

Ook bij de Ierse Setter van Schumacher gebeurt iets dergelijks, hoewel in dit schilderij ook de lijn die je ogen volgen, ervoor zorgt dat de indruk achter blijft van een hieperdepiep vrolijke hond.

Twee: wind en water bij Otto Verhagen

Water beweegt altijd, dus verwacht je als kijker dat er beweging is. Combineer je dat de zichtlijn en een bewegend voorwerp, is de beweging ook gegarandeerd. Mooie voorbeelden zijn de twee aquarellen van zeilboten van Otto Verhagen. Een klassieker op dit terrein is de Grote Golf van Kanagawa. 

Drie: zeg dat het er is en er is beweging bij Roy Lichtenstein

Een heel andere manier om energie en beweging te creeëren is door het letterlijk te beschrijven. In Whamm, van Roy Lichtenstein is er eigenlijk geen beweging in de afbeelding. Maar omdat je als kijker het concept van strips kent én betekenis geeft aan de letters die erbij staan, ontstaat er niet zomaar een beetje beweging, maar een complete ontploffing.

Vier: uit het donker in het licht bij Ruiters in het Park

Nog een manier om beweging te impliceren is wanneer er uit het donker iets naar voren komt. Ruiters in het Park, . Juist omdat al het overige in dit schilderij rustig en kalm is, als op een heel vroege ochtend, hoor je de paarden bijna lopen.Een ander voorbeeld van dit effect is De Grote Boze Wolf van Renso

Vijf: door herhaling bij Roy Lichtenstein, Preparedness

Roy Lichtenstein creëert, behalve door woorden, ook beweging door herhaling van hetzelfde. In zijn werk Prepardness is dat prachtig te zien: de soldaten of arbeiders lijken naar je toe te komen. Hoewel ze je niet eens aankijken. 

Zijn er andere voorbeelden die ik nog niet heb genoemd? ik hoor of lees ze graag!